Gry 1×1 według Akademii Leicester City e-book

Przedstawiamy kolejny e-book z cyklu gier 1×1 tym razem prezentując gry wykorzystywane w Akademii Leicester City, gdzie gry 1×1 stanowią osobny blok szkoleniowy.

W oryginalnych materiałach można zwrócić uwagę na przygotowane pytania do prowadzenia coachingu zawodników dla każdej z gier.

W większości gier zawodnicy muszą podejmować szereg decyzji odnośnie sposobu zdobywania przestrzeni ( kiedy podanie a kiedy prowadzenie) lub reagować na poczynania przeciwnika, dzięki czemu poprawiają decyzyjność, kretywność i rozumienie gry. Poniżej przedstawiamy link do pobrania materiałów.

link do pobrania :  MEDIASPORT- e-book gry 1×1 Leicester City

Gry 1×1 e-book z propozycją 8 gier według MEDIASPORT- profesjonalny trening

Po ostatnich Mistrzostwach Świata i Europy U-20 i U-21 , większość ekspertów i trenerów była zgodna w stwierdzeniu, że nie potrafimy grać w piłkę. Nasza gra na tych turniejach opierała na bieganiu i przeszkadzaniu rywalowi.
Występy naszych drużyn klubowych w europejskich pucharach, też nie utwierdziły w przekonaniu, że jednak jest inaczej, a przecież to co przyciąga fanów na trybuny to bramki oraz wygrane pojedynki 1×1 .

Z jednej strony wszyscy o tym wiemy z drugiej sami zabijamy tą naturalność i nieszablonowość dryblingu, zwodów przez zmuszanie najmłodszych do gry tysiącem podań lub sterując ich działania w trakcie meczów czy treningów w kierunku pozbywania sie piłki.

Zgodnie ze stwierdzeniem w treningu jak w grze, skoro chcemy oglądać w przyszłości zawodników odważnie grających 1×1 to wprowadźmy te środki w każdej jednostce treningowej i pozwólmy grać 1×1 w trakcie meczów.

Poniżej przedstawiamy link do pobrania zbioru 8 gier 1×1 z opisem:

Mediasport e-book gry 1×1

Efektywna organizacja treningu na hali

Okres zimowy kiedy to wiele klubów i zespołów rozpoczyna treningi na hali, jest często dużym problemem dla trenerów, którzy przy małych powierzchniach do treningu i dużych grupach mają problem z efektywnym wykorzystaniem tego okresu.

Przechodząc z pracy na boisku do treningu na hali najważniejszą rzeczą jest planowanie. Musimy dobrze przemyśleć co możemy i co chcemy zrealizować, biorąc pod uwagę ograniczenia powierzchni, liczebność grupy, wiek i poziom jej zaawansowania oraz kwestie bezpieczeństwa.

PZPN proponuje, żeby przy większej grupie podzielić czas treningu i grupę na dwie części tak, aby jedna grupa trenowała 45 min, a po niej kolejna również 45 min. Czy jest to optymalne rozwiązanie, można mieć wątpliwości.

Oczywiście grupę zbliżoną do 20 osób lub przekraczającą tą ilość, na pewno możemy zakwalifikować jako liczną. W takiej sytuacji możemy podzielić zawodników na dwie grupy i jedna z nich realizuje zadania na hali a druga wykorzystując wolne przestrzenie za liniami bocznymi, w narożnikach hali z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, mogą to być opanowane wcześniej ćwiczenia stabilizacyjne, ball mastery, ćwiczenia siłowe, stretching. Zmiany grup możemy wtedy stosować w zależności od głównego tematu treningu i zadań dodatkowych np. co 15 min.

Chcielibyśmy się jednak skupić na średniej grupie i efektywnej organizacji treningu dla grupy przykładowo 13 osób. Pierwszym zagadnieniem jest określenie tematu treningu. Oczywiście z racji ograniczonego placu gry, zagadnienia taktyczne schodzą na dalszy plan, skupiamy się na elementach techniki indywidualnej i to takich, które są możliwe do wykonania jak np. doskonalenie prowadzenia piłki, drybling. Wiadomo, że elementy takie jak dośrodkowania z bocznych sektorów będą trudne lub niemożliwe do wykonania. Kolejnym krokiem jest ustalenie priorytetów takich jak:

– wysoka intensywność

– brak kolejek, przestojów

– praca z piłkami

– różnorodność ćwiczeń

Poniżej przykładowa jednostka treningowa doskonalenia prowadzenia piłki ( kategoria orlik). Pomijamy kwestie rozgrzewki i wprowadzenia bo możemy tu wykorzystać wiele różnych zabaw poświęconych tej tematyce, które nie stanowią problemu w kwestii organizacji.

W części głównej podzieliliśmy niewielką hale na trzy części i ćwiczących na trzy grupy.

W pierwszym sektorze gra 2×3 lub 2×2 z neutralnym, aby zdobyć punkt należy przeprowadzić piłkę prze linię czerwoną przeciwnika.

W drugim dwie tyczki naprzeciw siebie, zawodnicy ustawieni przed tyczkami, jeden z zawodników w tym przypadku kolor czerwony prowadzi piłkę w pełnym biegu nogą dalszą od tyczki, obiega tyczkę  po czym podaje po linii prostej do zawodnika koloru niebieskiego, który mam za zadanie opanować piłkę w pełnym biegu i kontynuuje znowu obiegając tyczkę w pełnym biegu, zagrywając do kolejnego zawodnika, po podaniu zawodnicy ustawiają si przed tyczką, po kilku powtórzeniach zmiana kierunku prowadzenia.

W trzecim sektorze trzech zawodników wykonuje elementy ball mastery zadane przez trenera, czwarty zawodnik kolor żółty wykonuje prowadzenie między nimi, następnie skipping jedną nogą na drabince drugą prowadząc piłkę i zamienia się miejscem z kolejnym zawodnikiem koloru niebieskiego, który przechodzi do prowadzenia piłki i kolejno on zamienia następnego ćwiczącego kolor czerwony. Po zakończeniu kolejki zmiana kierunku prowadzenia.

Gra 4x4x4 + 2 Br:

W grze biorą udział (3) -czteroosobowe zespoły, na placu gry znajdują się dwa zespoły biali i czerwoni na liniach końcowych trzeci zespół: żółtych. W bramkach znajdują się piłki, aby bramkarze szybko mogli wznowić grę.

Przebieg:
Rozpoczyna zespół białych, który atakuje przeciwną bramkę, w momencie zdobycia gola bramkarz z drugiej strony wznawia piłkę do jednego z zawodników zespołu żółtych, który wchodzi do gry, zespół białych, który zdobył bramkę staje się zespołem broniącym i jego zawodnicy jak najszybciej doskakują do zespołu atakującego, zespół czerwonych po stracie bramki opuszcza plac gry i zajmuje miejsce na linii bocznej.  Po wznowieniu od bramkarza nie można strzelać z własnej połowy, po wyjściu piłki poza plac gry wznawia trener podaniem. W przypadku małej ilości strzelanych bramek można wprowadzić grę bramkarzy tylko nogami, aby utrzymać intensywność gry i częste zmiany zespołów.

Intensywna gra, wymagająca koncentracji wszystkich zawodników, w jej trakcie doskonalimy zachowania w obronie i ataku oraz w fazach przejściowych.

W przykładowej jednostce treningowej pokazaliśmy rozwiązania, dzięki którym utrzymana jest intensywność treningu i nie pojawiają się przestoje. Unikajmy sytuacji kiedy w trakcie gry, jeden z zespołów lub kilku zawodników siedzi na trybunach. Organizujemy grę w ten sposób, aby aktywizować wszystkich zawodników, przykład powyżej lub np. gra brazylijska czy bułgarska. Możemy też wprowadzać zadania dodatkowe w formie ball mastery.

Rondo z aktywizacją bocznych obrońców

Poniżej propozycje dwóch gier typu rondo z aktywizacją bocznych obrońców po wcześniejszym zejściu skrzydłowego do środka w celu stworzenia przestrzeni dla bocznego obrońcy.

Gra pozycyjna z akcentem taktycznym (aktywizacji bocznych obrońców po zejściu skrzydłowych).
Czterech obrońców gra na utrzymanie z dwoma zawodnikami (białe koszulki) , w odpowiednim momencie następuje zagranie do zawodnika niebieskiego nr. 6 , który przyjmuje piłkę z otwarciem do gry, w tym czasie skrzydłowy schodzi do środka kreując przestrzeń dla bocznego obrońcy, który po otrzymaniu piłki zagrywa do napastnika. Po akcji od początku gra na utrzymanie czterech obrońców, żółty napastnik zamienia się strefami z niebieskim i ponownie w drugą stronę następuje zagranie do zawodnika niebieskiego, który aktywizuje bocznego obrońcę, po zejściu do środka skrzydłowego, boczny obrońca zagrywa piłkę do napastnika i gra zaczyna się od początku.

 

Gra pozycyjna z akcentem taktycznym (aktywizacji bocznych obrońców po zejściu skrzydłowych) i wykończeniem akcji. Czterech obrońców gra na utrzymanie z dwoma zawodnikami (białe koszulki) , w odpowiednim momencie następuje zagranie do zawodnika niebieskiego nr. 6 , który przyjmuje piłkę z otwarciem do gry, w tym czasie skrzydłowy schodzi do środka kreując przestrzeń dla bocznego obrońcy, który po otrzymaniu piłki zagrywa ze skrzydła do napastnika, który oddaje strzał na bramkę (ewentualnie drugi skrzydłowy może zamykać akcję). Po akcji zaczyna bramkarz, który gra na utrzymanie z obrońcami, żółty napastnik zamienia się strefami z niebieskim i ponownie w drugą stronę następuje zagranie do zawodnika niebieskiego, który aktywizuje bocznego obrońcę, po zejściu do środka skrzydłowego, boczny obrońca zagrywa piłkę do napastnika i gra zaczyna się od początku.

 

Gry pozycyjne z aktywizacją skrzydłowych w systemie 1-4-3-3

W tym materiale prezentujemy dwie gry pozycyjne, w których pojawiają się akcenty podań penetrujących,  gry na ścianę zawodnika na pozycji nr. 9 oraz aktywizacja zawodników skrzydłowych, gry polecane zwłaszcza w systemie 1-4-3-3

Gra z aktywizacją skrzydłowych w systemie 1-4-3-3

W grze bierze udział 11 zawodników, pole gry podzielone na 3 strefy, w pierwszej strefie gra 3 zawodników zewnętrznych ( środkowy i dwóch bocznych obrońców), dwóch przejmujących ( białe koszulki) i środkowy zawodnik ( kolor niebieski, pozycja 6 lub 10), w trzeciej strefie środkowy napastnik ( żółta koszulka) kryty przez środkowego obrońcę, na zewnątrz strefy środkowy obrońca lub bramkarz. Strefa środkowa jest wolna, miejsce na zewnątrz strefy zajmuje dwóch skrzydłowych ( 7 i 11).
Zawodnicy czerwoni i niebieski w pierwszej strefie utrzymują się przy piłce w grze 4×2, w odpowiednim momencie , następuje zagranie do środkowego napastnika ( kolor żółty), który wbiegając do strefy środkowej odgrywa w niej na ścianę do defensywnego pomocnika w kolorze niebieskim, ten zagrywa piłkę do 3 strefy aktywizując skrzydłowych, którzy przechodzą do strefy trzeciej, zawodnik niebieski i żółty zamieniają się miejscami, jeden z białych obrońców przechodzi do strefy trzeciej i tam znowu rozpoczyna się gra 4×2. Boczni obrońcy ustawiają się na wysokości środkowej strefy i to oni stają się skrzydłowymi, gra toczy się od początku z drugiej strony placu gry.

 

Gra z aktywizacją skrzydłowych i finalizacją w systemie 1-4-3-3

W grze bierze udział 12 zawodników ( w tym dwóch zawodników oczekujących) + bramkarz, pole gry podzielone na 3 strefy, w pierwszej strefie gra 3 zawodników zewnętrznych ( środkowy i dwóch bocznych obrońców), dwóch przejmujących ( białe koszulki) i środkowy zawodnik ( kolor niebieski, pozycja 6 lub 10), w trzeciej strefie środkowy napastnik (żółta koszulka) kryty przez środkowego obrońcę, na zewnątrz bramkarz. Strefa środkowa jest wolna, miejsce na zewnątrz tej strefy zajmuje dwóch skrzydłowych ( 7 i 11).

Zawodnicy czerwoni i niebieski w pierwszej strefie utrzymują się przy piłce w grze 4×2, w odpowiednim momencie , następuje zagranie do środkowego napastnika ( kolor żółty), który wbiegając do strefy środkowej odgrywa w niej na ścianę do defensywnego pomocnika w kolorze niebieskim, ten zagrywa piłkę tzw. killer pass przez 3 strefę aktywizując jednego ze skrzydłowych, który przechodzi do strefy ataku i wraz z napastnikiem próbuje wykończyć akcję w obecności obrońcy. W miejsce skrzydłowego wchodzi boczny obrońca , a w jego miejsce jeden z zawodników oczekujących.  Trener po zagraniu do skrzydłowego jak najszybciej wprowadza nową piłkę do gry i ponownie w pierwszej strefie dochodzi do gry 4×2 do momentu, aż obrońca i napastnik wrócą do strefy trzeciej.

 

Finalizacja z elementami koordynacji

W poprzednim artykule zwracaliśmy uwagę na wprowadzanie elementów koordynacji w trakcie jednostek treningowych o różnej tematyce. Poniżej przedstawiamy przykład jednostki treningowej, której głównym celem jest finalizacja w strefie ataku w sytuacji 1×1 z bramkarzem.

W rozgrzewce po stretchingu dynamicznym można wprowadzić ćwiczenia na drabinkach koordynacyjnych bez piłki i z piłką według ustawienia jak na rysunku powyżej ( przy ilości ćwiczących do 10 osób).

W części głównej proponujemy kilka środków treningowych:

 

Ćwiczenie 1,2

 

Dwie grupy zawodników żółci i niebiescy oraz po jednym zawodniku przy tyczce imitującej obrońcę. Zawodnik z piłką wykonuje ćwiczenie koordynacyjne z piłką na drabince: jedną nogą skipping na drabince a drugą dalszą wykonuje krótkie prowadzenie prostym podbiciem, po minięciu drabinki przechodzi do krótkiego prowadzenia piłki po czym rozgrywa piłkę według schematu z odegraniem na ścianę z zawodnikiem środkowym, który po podaniu zwrotnym i obiegnięciu w pełnym biegu oddaje strzał na bramkę z pierwszej piłki, strzelec zabiera piłkę i przechodzi na drugą stronę ćwiczenia.

 

W drugim wariancie zawodnik, który po rozegraniu pierwszy dojdzie do piłki wchodzi w pojedynek 1×1 z bramkarzem, natomiast zawodnik z drugiej grupy oddaje strzał bezpośrednio po podaniu

 

Ćwiczenie 3

Dwie grupy zawodników żółci i niebiescy oraz po jednym zawodniku przy tyczce imitującej obrońcę, żółty zawodnik z piłką wykonuje ćwiczenie koordynacyjne na drabince: z ustawienia bokiem skipping na drabince w przód i w tył, po wyjściu przed drabinkę wykonuje uderzenia np. prostym podbiciem w powietrzu piłki dorzuconej rękami przez partnera. Niebieski zawodnik wykonuje to samo ćwiczenie, ale z opóźnieniem (np. wtedy kiedy żółty zawodnik będzie w połowie ćwiczenia na swojej drabince). Żółty po minięciu drabinki przechodzi do krótkiego prowadzenia piłki po czym rozgrywa piłkę według schematu z odegraniem na ścianę z zawodnikiem środkowym, który po po podaniu zwrotnym i obiegnięciu oddaje strzał na bramkę po którym staje się obrońcą i próbuje przeszkodzić zawodnikowi wykonującemu ten sam schemat rozegrania. Po zakończonej akcji strzelcy zmieniają grupy, zawodnik, który dorzucał piłkę na drabince rozpoczyna ćwiczenie , zawodnik rozgrywający przechodzi o jedno miejsce.

Gra 4×4 + BR z akcentem finalizacji i kreowania podań prostopadłych

Gra w oznaczonej strefie. Po wykonaniu 4 podań w zespole , drużyna będąca w posiadaniu piłki może wykonać podanie prostopadłe do jednego z zawodników, który dochodzi do sytuacji sam na sam z bramkarzem. Linię spalonego wyznacza linia pola gry, w narożnikach którego można również ustawić tyczki. W momencie kiedy zawodnik atakujący opuści strefę, wtedy może być atakowany przez obrońcę.

Koordynacja

Koordynację ruchową opisujemy, jako system sterowania i regulacji ruchami lub jako zespół koordynacyjnych zdolności motorycznych (KZM). Koordynacja ruchowa jest procesem dopasowywania różnych składowych ruchu.

Trenerzy często nie zdają sobie sprawy, jak jest to szerokie zagadnienie, często spłycając go do kilku ćwiczeń na drabince koordynacyjnej. Tym bardziej , że obecnie młodzież nie spędza już tyle czasu na zabawach na zewnątrz, więc jej poziom sprawnościowy i koordynacyjny jest ogólnie bardzo słaby. Jeśli w wieku 11-13 lat nie będziemy pracować nad koordynacją braki w tym zakresie w wieku seniorskim będą nie do nadrobienia i zawodnik nigdy nie będzie miał szansy osiągnięcia poziomu mistrzowskiego.

Planując pracę w jednym ćwiczeniu możemy trenować kilka elementów Koordynacyjnych Zdolności Motorycznych w tym samym czasie, w każdej jednostce treningowej powinny pojawić się akcenty pracy nad KZM. Ćwiczenia i warunki w jakich są wykonywane powinny się zmieniać.

W tym samym czasie możemy kolejny raz zrobić znane ćwiczenie koordynacyjne np. skipping na drabince, które wszyscy zawodnicy znają, a zamiast niego możemy połączyć ćwiczenie na drabince z kilkoma elementami technicznymi wprowadzając utrudnienia jak np. ( wprowadzenie dwóch zawodników odbijających piłkę między drabinką na której inny zawodnik wykonuje ćwiczenie). Przykład takiego ćwiczenia poniżej.  Czyli w tym samym czasie zamiast ćwiczenia, które praktycznie nie wpływa na poprawę KZM lub maksymalnie jednego jej elementu, wprowadzamy modyfikacje dzięki którym kształtujemy 5 z 6 składowych KZM doskonaląc jednocześnie elementy techniczne.

 

KZM dzielimy na:

· Orientacja przestrzenna – zdolność umożliwiająca określenie pozycji ciała oraz jej zmian w trakcie ruchu całego ciała w czasie, przestrzeni, w stosunku do poruszającego się przedmiotu, łącząc w sobie percepcje i działanie motoryczne. W futbolu przejawia się, jako: zajmowanie właściwej pozycji na boisku w stosunku do piłki, partnera i przeciwnika w ataku i obronie

· Dostosowanie motoryczne – przyjęcie i zmiany (dostosowanie, korekta) ruchów lub ich sekwencji (dzięki percepcji lub antycypacji) do zmieniających się warunków zewnętrznych. W futbolu przejawia się, jako: drybling, sprawne łączenie aktów ruchowych w zależności od ruchów piłki, partnera czy przeciwnika.

· Kinestetyczne różnicowanie ruchów – dokładność i ekonomia wykonywanych ruchów „w sam raz” tzw. czucie ruchów czy piłki. Jest to kontrola ułożenia szkieletu (komponent przestrzenny), stanu napięcia mięśni (komponent siłowy) i prędkości ruchów (komponent czasowy). Podstawą zdolności jest precyzyjne postrzeganie siły, czasu i przestrzeni w toku czynności motorycznych. W futbolu przejawia się, jako: dokładne i ekonomiczne wykonywanie podań, strzałów, dryblingu i prowadzenia piłki.

· Zdolność sprzężenia (łączenia) ruchów – organizacja ruchów części ciała prowadząca do integracji przestrzennych, czasowych i dynamicznych parametrów ruchu i podporządkowaniu zadaniu ruchowemu realizowanemu przez ciało. Łączenie różnych ruchów w zsynchronizowane kompozycje.

· Zdolność poczucia równowagi – utrzymanie pozycji ciała oraz zachowanie i odzyskanie tego stanu w czasie czynności ruchowej lub po jej wykonaniu. Dzieli się na statyczną (stały punkt podparcia; praca izometryczna) i dynamiczną (zmiana punktu podparcia; praca izotoniczna). W futbolu przejawia się w grze ciałem, dryblingu czy zwodach.

· Zdolność poczucia rytmu – uchwycenie, odtworzenie i realizowanie zmian ruchu w uporządkowanym, powtarzającym się cyklu. Przejawia się w rytmicznym wykonaniu ruchu w czasie, sile, formie i przestrzeni. Rytm może być zewnętrzny lub wewnętrzny.

· Szybkość reakcji – to szybkość odpowiedzi motorycznej części lub całego ciała na bodźce akustyczne, wizualne, dotykowe. Składa się na nią czas reakcji utajonej i czas ruchu docelowego. Dzieli się na: – Prostą – przewidziany sposób działania na wiadomy sygnał. – Złożona – kombinacje różnych bodźców i różnych sposobów reakcji. W futbolu przejawia się, jako: szybkość reakcji na działania taktyczne, techniczne lub motoryczne przeciwnika, piłki i partnera.

Poziom koordynacji stanowi biologiczne podłoże kształtowania techniki sportowej i przez to rzutuje w decydujący sposób na efektywność (tempo i jakość zdobywania nawyków ruchowych (techniki piłkarskiej).

KZM doskonalimy na wszystkich etapach w postaci ćwiczeń z piłką i bez niej, – W młodszym wieku (do 10 lat) w formie gier i zabaw ruchowych oraz gier uproszczonych.  Najefektywniej kształtuje się KZM w wieku 7-14 lat (dynamiczny rozwój układów nerwowego i mięśniowego). Nie są to jednak zamknięte ramy i kształtowanie koordynacji ruchowej można zacząć dużo wcześniej dostosowując ćwiczenia do możliwości podopiecznych.

Przykładowe środki treningowe:

Rozgrzewka z wykorzystaniem drabinek koordynacyjnych, które są ustawione jak na rysunku, ćwiczący wykonują ćwiczenia koordynacyjne bez piłek.

Ćwiczący wykonują skipping nogą bliższą na drabince, jednocześnie wykonując krótkie prowadzenie piłki prostym podbiciem nogi dalszej, w tym czasie dwóch zawodników wykonuje dowolne odbicia piłki po koźle z dwóch stron drabinki, osoby ćwiczące na drabince muszą dostosować pracę do zawodników odbijających piłkę. Po minięciu drabinki zawodnicy wykonują zwód przed tyczką i wracają na miejsce. Pamiętamy o zmianie nogi prowadzącej piłkę i osób odbijających.

 

Zawodnicy ustawieni jak na rysunku, biali i niebiescy wykonują ćwiczenie koordynacyjne na drabince bez piłki zadane przez trenera, w tym samym czasie żółci i czerwoni startują wykonując jedną nogą skipping na drobince a drugą dalszą od środka placu gry wykonują krótkie prowadzenie prostym podbiciem. Po pokonaniu drabinki niebieski zawodnik i biały wykonuje obiegniecie dalszej tyczki, po którym otrzymuje podanie od zawodnika bliższego tyczki, który ukończył skipping z piłką na drabince, po przyjęciu piłki w pełnym biegu okrąża tyczkę prowadząc piłkę dalszą nogą i zajmuje miejsce na koniec następnego rzędu. Po zagraniu piłki zawodnik żółty i czerwony obiega dalszą tyczkę po czym otrzymuje podanie od dalszego zawodnika z piłką i po okrążeniu tyczki prowadząc piłkę dalszą nogą zajmuje jego miejsce.

 

Dwóch zawodników startuje w momencie zagrania piłki przez trenera, obiegają dwie najbliższe bramki. Pierwszy ćwiczący, który dobiegnie do piłki atakuje na jedną z kolorowych bramek, kolor bramki określa trener stając przy odpowiednim talerzyku, co ważne często w trakcie pojedynku jeden na jeden zmienia kolor talerzyka.

Kształtowanie szybkości w grupach młodzieżowych piłkarzy nożnych


Współczesna piłka nożna to dyscyplina, która oparta jest na wysiłkach beztlenowych, ponieważ pomimo coraz większej ilości przebieganych kilometrów decydujące znaczenie ma ilość sprintów wykonywanych z maksymalną prędkością w trakcie rozgrywania meczów piłkarskich. W związku z tym możemy postawić tezę, że kluczową rolę dla działań piłkarza maja zdolności szybkościowe, gdyż zarówno w aspektach motorycznych jak i dla działania i współdziałania graczy ta zdolność będzie dominująca.

W futbolu profesjonalnym, gdzie występują zawodnicy wyselekcjonowani o wysokim poziomie umiejętności technicznych, taktycznych i odpowiednim przygotowaniu motorycznym ułamki sekund będą decydowały o tym, który zawodnik dojdzie pierwszy do piłki, czy zdąży wykonać uderzenie zanim zostanie zablokowany, co ma kluczowe znaczenie w decydujących momentach gry piłkarza. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie zawodników pod kątem tej właśnie zdolności motorycznej.

Kształtowanie szybkości to proces, który powinien obejmować:

– rozpoczynamy od nauczania lub doskonalenia prawidłowej techniki biegu. Elementy te zazwyczaj pojawiają się już w rozgrzewce zgodnie z zasadą stopniowania trudności. Na początek proste ćwiczenia jak marsz z naprzemianstronną pracą ramion
– przemieszczanie się z wykorzystaniem różnych form skipingu oraz ćwiczenia plyometryczne
– starty połączone z innymi formami ruchu
– ćwiczenia z oporem zewnętrznym ( wykorzystanie współpartnera lub sprzętu)
– ćwiczenia z piłkami w formie rywalizacji, połączone z elementami technicznymi jak uderzenia, zarówno w linii prostej jak również ze zmianą kierunku
– gry wpływające na szybkość reakcji i szybkość gry

Główne błędy w treningu szybkości:

– brak opanowania i rozumienia prawidłowej techniki biegu
– postrzeganie szybkości jako biegu z punktu a do punktu b w linii prostej i trening w takiej formie
– brak pełnych przerw wypoczynkowych, przez co kształtujemy wytrzymałość szybkościową

Aby zrozumieć to zagadnienie trochę teorii:

Definicja szybkości i jej składowe:

Szybkość to zdolność do wykonywania ruchu lub ruchów w najkrótszym czasie. Zadanie ruchowe trwa krótko, opiera się na wysiłkach o charakterze beztlenowym niekwasomlekowym (zasoby PC – do 5-7 sek. wysiłku) i nie wywołuje zmęczenia.

Szybkość w piłce nożnej jest pojęciem wieloznacznym i przejawia się, jako:

1. Szybkość postrzegania (percepcji) – postrzeganie, przyjmowanie, przetwarzanie i ocenianie informacji związanych z grą za pomocą zmysłów tj. wzroku, słuchu
2. Szybkość przewidywania (antycypacji) – przewidywanie, wyprzedzanie akcji przeciwnika, partnera oraz rozwoju akcji, wynika głównie z doświadczenia piłkarskiego
3. Szybkością reagowania – jak najkrótszy czas reakcji na zaskakujące sytuacje związane z działaniami przeciwnika jak również partnera
4. Szybkość podejmowania decyzji – podejmowanie w jak najkrótszym czasie decyzji o wyborze efektywnego działania spośród wielu możliwości
5. Szybkością lokomocyjną bez piłki
6. Szybkością lokomocyjną z piłką
7. Szybkość działania – kompleksowa zdolność do możliwie najszybszego i skutecznego wykonania wybranego działania techniczno-taktycznego w grze, z uwzględnieniem poznawczych i kondycyjnych możliwości graczy.

Szybkość działania technicznego to szybkie i skuteczne operowanie piłką lub zmiany położenia własnego ciała w zmiennych warunkach zewnętrznych. Szybkość działania taktycznego to szybkie, skuteczne i twórcze konstruowanie (kombinacji) akcji ofensywnych i defensywnych oraz dynamiczne przechodzenie z jednych do drugich).

Etapy i metody kształtowania szybkości

Kształtowanie szybkości najkorzystniej przebiega w wieku 12-13 lat i trwa nawet do 17 roku życia. U najmłodszych szybkość kształtujemy w różnego rodzaju grach i zabawach bieżnych. W późniejszych etapach szybkość kształtuje się  przy okazji doskonalenia techniki piłkarskiej oraz podczas gier.

Ćwiczenia szybkościowe powinny wystąpić zaraz po rozgrzewce ogólnej, przed kształtowaniem innych zdolności motorycznych, kiedy to organizm jest wypoczęty i naładowany energią. Raczej unikamy tworzenia całych jednostek treningowych poświęconych szybkości.

Metody kształtowania szybkości

Podstawowym warunkiem, który musi być spełniony przed przystąpieniem do kształtowania szybkości jest idealne opanowanie techniki danego ruchu lub ruchów. Czas trwania pojedynczego wysiłku nie może powodować spadku szybkości. Intensywność powinna być maksymalna lub submaksymalna i stąd podział na:

-metoda powtórzeniowa maksymalnych prędkości- w tej metodzie wymagana jest maksymalna intensywność wysiłku, po każdym wysiłku następuje pełna restytucja

-metoda powtórzeniowa submaksymalnych prędkości – intensywność jest niższa tj. ok. 80-95% max. Przerwy pozostają pełne. Niższa intensywność nie obciąża układu nerwowego i pozwala na zwiększenie liczby powtórzeń i wydłuża czas pracy z zachowaniem możliwości kontroli wykonania zadania. Jest to skuteczna metoda kompleksowego kształtowania szybkości działania technicznego (szybkość + technika piłkarska). Zawodnik koncentruje się na wykonaniu określonego działania technicznego w dużym tempie, przy zachowaniu optymalnego poziomu jakości techniki.

Proponowane środki treningowe w kształtowaniu szybkości: 

1. Rozgrzewka– powinna być krótka, ale intensywna, na początku rozgrzewki stosujemy stretching dynamiczny,  jeśli dopiero zaczynamy pracę na szybkością i zawodnicy nie mają opanowanej właściwej techniki biegu warto wprowadzić proste ćwiczenia jak marsz z naprzemianstronną pracą ramion i nóg, zaczynamy w miejscu zwracając uwagę na właściwe stawianie stopy na śródstopiu , dalej to samo w przód. Jeśli technika biegu jest już opanowana zaczynamy od różnych form skippingu takich jak:

  • skipping A
  • power skips for heigh  – dynamiczne podskoki w górę, w trakcie, których zwracamy uwagę na naprzemianstronną pracę ramion i nóg
  • power skips for distance – dynamiczne podskoki w przód w trakcie, których zwracamy uwagę na naprzemianstronną pracę ramion i nóg
  • wieloskoki
  • lunge to hight skip oraz alternating split lunge jump – dynamiczne przeskoki w miejscu z nogi na nogę do wypadu w przód
  • long jumps/ seria skoków w dal

2. Po rozgrzewce wprowadzamy starty połączone z innymi formami ruchu  np.:

  • skiping bokiem między talerzykami po, którym zawodnik wykonuje odbicie z nogi dalszej do sprintu
  • wyskoki w górę do przysiadu, po kilku podskokach lądowanie w wypadzie jedną nogą w przód , natomiast z tylnej nogi zawodnik wykonuje odbicie do sprintu
  • pozycja wyjściowa wypad przód, przeskoki z nogi na nogę do wypadu, na sygnał start

3. Ćwiczenia z oporem zewnętrznym- metoda przełamywania barier prędkości, na wstępie wykorzystujemy opór współćwiczącego przykładowo:

  • twarzą do siebie jeden z ćwiczących oporuje za barki, drugi w tym czasie wykonuje skipping przesuwając się do przodu , po kilku sekundach oporujący puszcza a drugi zawodnik wykonuje start
  • podobne ćwiczenie tylko drugi ćwiczący tyłem trzyma partnera za biodra
  • zbieganie z górki
  • ćwiczenia z wykorzystaniem sprzętu, spadachrony, gumy, ekspandery

4. Rywalizacja w parach z piłkami. Są to różnego typu starty z różnych pozycji wyjściowych( leżenie przodem, tyłem, podpory), na zasadzie rywalizacji, kto pierwszy dobiegnie do piłki zagrywanej przez trenera staje się atakującym dążąc do wykończenia akcji na bramkę, druga osoba staje się obrońcą. W tej części wprowadzamy też dodatkowe zadania, aby bieg nie odbywał się tylko w linii prostej, przykładowo obiegnięcie tyczki ustawionej z boku.`

5. Ćwiczenia i gry wpływające na szybkość reagowania na boisku. Poniżej przykłady ćwiczeń:

Dwóch zawodników startuje w momencie zagrania piłki przez trenera, obiegają dwie najbliższe bramki. Pierwszy ćwiczący, który dobiegnie do piłki atakuje na jedną z kolorowych bramek, kolor bramki określa trener stając przy odpowiednim talerzyku, co ważne często w trakcie pojedynku jeden na jeden zmienia kolor talerzyka.

Rywalizacja dwóch zespołów, w trakcie której dwóch zawodników stojąc naprzeciw siebie rękami podaje sobie małą piłkę np. do tenisa.  Na podłożu w najbliższej odległości zawodników znajduje się piłka do piłki nożnej. W momencie sygnału od trenera np. „biały” zawodnik, który w tym momencie ma w ręce małą piłkę jak najszybciej przejmuje nogą piłkę w celu przeprowadzenia jej przez małą bramkę przelotową w kolorze białym. Drugi zawodnik bez piłki stara się przejąć piłkę i wtedy to on staje się zawodnikiem atakującym. Trener w trakcie jednego pojedynku może zmieniać kolor bramki. Wygrywa zespół, który zdobędzie więcej punktów.

Powyżej zaprezentowaliśmy metody i środki do kształtowania szybkości, na bazie których można przygotować własne jednostki treningowe.

Pamiętajmy, że w treningu szybkości bardzo ważne jest wykonywanie kolejnych ćwiczeń w warunkach pełnego wypoczynku oraz monitorowanie postępów w formie testów motorycznych na fotkokomórkach, które muszą odbywać się w tych samych warunkach. Powszechnym błędem w treningu szybkości jest niestosowanie pełnej przerwy wypoczynkowej. Aby poprawiać ten element treningu, po każdym powtórzeniu (sprincie) należy zastosować odpowiednio długą przerwę, która pozwoli na pełną resyntezę fosfokreatyny, z której organizm czerpie energię podczas maksymalnych wysiłków. Dobrą zasadą jest jedna minuta przerwy przypadająca na każde 10 metrów sprintu. W innym wypadku kształtujemy wytrzymałość szybkościową.

Szybkość powinna być kształtowana przez cały okres roczny. Zmienia się jedynie stosunek czasu poświęconego na rozwój szybkości w stosunku do innych elementów treningu. Im bliżej startu rozgrywek, tym więcej czasu powinniśmy poświęcać na trening szybkościowy. Jest to na tyle ważny aspekt przygotowania motorycznego, że należy go akcentować w każdej fazie przygotowań. Z racji tego, że do kształtowania szybkości potrzebujemy w pełni wypoczętego organizmu, ćwiczenia jej poświęcone powinny znajdować swoje miejsce na początku jednostki treningowej, zaraz po rozgrzewce. Wtedy nasze ciało jest odpowiednio przygotowane do pracy, a układ nerwowy gotowy na stres metaboliczny.